L'ERBA E EL FORAJO: UN REGAEO DEA NATURA

 

Adesso no ma na volta el forajo gavéa na
gran importansa, el jera a vita nell’ inverno
par cavài, mussi e vache che a so volta jera
a vita par i omani. No esisteva lavoro de
fadìga che cavàeo o musso no aiutasse l’omo
e da cei par tuti, no mancava matina e sera
na squéa de pan o poenta co late de vaca e
par i veciòti un poca de casatéa. El forajo pì
bon géra queo de primo tajo, specie queo dei
prai veci co tante erbe e fiori che ghe dava
profumo al late. Quando l’erba géra pronta,
bagnada ancora da l’aguasso, appena ciaro,
uno o pì omani se metéa de bona voja a
tajarla coea falsa, tuto a man, un esercissio
de fadiga ma ch’el tegnéa el corpo in forma.
Ogni tanto tajando a falsa se smacàva e
aeora bisognava batérla so a piantoéa col
marteeto e dopo usarla coa pria sempre
pronta nel coàro. Un antòn dopo chealtro se
tajava un bel larghéto e co scomissiava a far
caldo se assava là e se tornava casa a far na
bona marenda con pan, saéado a na bocaéta
de vin clinto. Pì tardi e fémane e i tusi
tornava sol campo a girar l’erba coea forca
parché a se secasse ben e in pressa.
A géra l’occasion par intonàr qualche cansòn”
la Marianna la va in campagna o Vien, vien,
moretina vien, vien in campagna a girar el
fen”. De istà e jornae xe longhe e dopo
magnà se fa voentieri un pisuchìn ma se
sul pi beo se sentìa na tonedàda, bisognava
saltàr su in pressa e ciamàr tuti e de corsa
sol campo co forche e rastéi par far i mari
de erba e passà el temporae, bisognava
strassàrli de novo par farghe ciapàr aria.
Quando l’erba géra ben seca e a mandava
el so bon profumo, se andava a tor el forajo
col caro e e bestie e dopo aver fato un bel
carico se o portava casa e se o imuciàva ben
nea teda, sora a staea, dove el jera sempre
pronto anca d’inverno par darghe un bon
pasto ae bestie. Ste bestie vivéa acanto aea
fameja e ogni una gavéa el so nome come
un cristian e par lore ghe géra e stesse
atenssìon de na persona. Boi, vache, cavài,
mussi, per sécoi i ga aiutà l’omo a
sopravivere e nei lavori de fadiga.
Adesso che xe subentràe e machine e xe
scomparsi cavài e mussi, gavémo un debito
de riconossensa par chi ne ga tanto aiutà nei
sécoi passai e che gavémo adesso
desmentegà. Sarìa be ricordarli co qualche
monumento o almanco co na targheta ricordo
e sui libri de scuoea.


Prato fiorio


Bàtar a falsa


Usar a falsa


Falsar l'erba


Secar l'erba


Portar casa el forajo


Metar el forajo soa teda